Açık Bankacılıktan Açık Veriye Giden Yolculuk
Açık bankacılıkta (open banking) henüz yolun başındayız. 6493 sayılı Kanun’a 2019 yılının sonlarında dahil edilen açık bankacılık hizmetleri 2 ana servisten oluşuyor. Bu servisler, müşterinin izni ve yetkilendirmesi ile bir ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından API’ler vasıtasıyla bankalar, ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları gibi farklı farklı kuruluşlara erişim sağlanarak müşterinin bu kuruluşlarda bulunan tüm ödeme hesabı bilgilerinin alınıp müşteriye konsolide bir biçimde sunulması veya bu ödeme hesaplarıyla ilgili bir ödeme emri verilmesinden ibaret. Konuyu bir örnek üzerinden anlatacak olursak sizin kullandığınız bir App var ve bu App size sunduğu dashboard üzerinden tüm bankalardaki hesap bilgilerinizi toplu bir şekilde görmenizi ve analizler yapmanızı sağlıyor. Tabiki artık bu App’i işleten fintech şirketi TCMB’den lisans almış ve regülasyona tabi, denetlenen ve dolayısıyla müşterinin güven duyabileceği bir şirket ve sunduğu hizmeti de müşterinin verdiği yetkiye istinaden sunabiliyor. Mevzuatın buradaki en önemli işlevi ise hesap bilgilerini elinde tutan bankaların bu bilgileri App’i işleten fintech şirketine vermesini zorunlu kılması. Bu noktada BKM’ye de aracı bir fonksiyon yüklenmiş. BKM’nin aracılık işlevi API’lerin standardizasyonu açısından da oldukça önemli.
Açık bankacılıkla başlayan yolculuk burada bitmeyecek. İşin içerisine ödeme hesabı dışındaki diğer tüm finansal hesap bilgilerinin, sigorta, emeklilik fonları ve kredi gibi diğer finansal işlevlerin de girmesiyle açık finanstan (open finance) bahsediyor olacağız. Bir sonraki aşamada ise finansal hizmetlerin de ötesine geçerek müşteriye ait finansal olmayan sektörlerdeki (kamu dahil – sağlık, ulaşım, enerji, telekomünikasyon vs.) bilgilere erişim sağlanarak dijital servislerin sunduğu kullanıcı deneyiminin maksimum düzeye çıkarılması söz konusu. Bu son aşama açık veri (open data) aşaması olarak ifade ediliyor.
Dijital platformların yaygınlaşması data bilimcilere oldukça verimli bir çalışma alanı yarattı. Verinin işlenerek fayda ve sonuç üreten bilgiye dönüştürülmesi birçok iş modeline kapı aralıyor. Önümüzdeki süreçte açık bankacılıktan açık veriye giden yolculuğumuzda bir yandan müşteri için değer üreten pek çok yeni uygulama ile karşılaşırken bir yandan da konvansiyonel yöntemlerin terk edilerek yerlerinin daha etkin ve başarılı yöntemlerce doldurulduğuna şahitlik edeceğiz. Örneğin open data ile birlikte artık kredi skorlama eski görece dar veri kaynakları kullanılarak yapılmayacak. Mevcut veri kaynaklarına sosyal medyada üretilen veriler ve dijital kanallardaki satın alma davranışları dahil edilerek daha gerçekçi bir skor üretilecek. Ortaya çıkan bu yüksek fayda finansal şirketlerle finansal olmayan şirketlerin daha çok işbirliği içerisinde olacağı yeni iş modelleri yaratacak. Elbette bütün bu gelişmelere paralel olarak kişisel verilerin korunması, siber güvenlik, data bilimi gibi birçok önemli başlık artık daha çok gündemde olacak ve bu alanlarda yeni iş fırsatlarının arttığını göreceğiz.
Sonuç olarak, daha gidecek çok yolumuz var. Umarım ülke olarak bu fırsatları iyi değerlendirir ve globalde rekabet edebilecek birçok unicorn adayının doğuşuna şahitlik ederiz.
by Hamit Boyraz
